کد مطلب:14122 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

آيا وثيقه مانند كفالت است كه با فوت كفيل كفالت از بين مي رود؟ مثلا اگر شخصي خانه اي را كه ده ميليون ارزش دارد به عنوان وثيقه گذاشت و بعد از دنيا رفت آيا وثيقه آزاد مي شود، و به ورثه منتقل مي شود يا به نفع شاكي و دولت ضبط مي شود؟

چنين سؤالي در سال 1363 از شوراي عالي قضايي شده ، كميسيون استفتائات آن شورا در پاسخ گفته اند:«ظاهرا وثيقه مورد بحث همان رهن است و رهن با مرگ مرتهن و وثيقه گذار باطل نمي شود. و اگر منظور از وثيقه در مورد سؤال غير از رهن به اصطلاح فقهي باشد باز هم به نظر مي رسد كه مرگ وثيقه گذار موجب بطلان قرارداد وثيقه نمي شود، بلكه در هر دو صورت تا انقضاء مدت مقرر (براي وثيقه ) وثيقه همان حال را دارد كه قبل از فوت وثيقه گذار داشت و پس از انقضاء مدت و عدم فك وثيقه در مورد وثيقه برابر ماده 779 يا برابرقرارداد وثيقه اتخاذ تصميم خواهد شد.» (پاسخ و سؤالات از كميسيون استفتائات و مشاورين حقوقي شوراي عالي قضايي ، جلد دوم ، مسأله 16)
ولي با توجه به بند 3 و 4 از ماده 132 قانون آيين دادرسي كيفري (جديد) وثيقه گذار ممكن است خودمتهم يا شخص ثالث باشد. اگر شخص ثالث باشد كفالت خواهد بود و وثيقه وجه الكفاله است و طبق مسأله 12از صفحه 32 تحريرالوسيله جلد 2 با فوت كفيل يا مكفول كفالت از بين مي رود و وجه الكفاله آزاد مي شود.
ولي اگر وثيقه گذار خود متهم باشد در اين صورت نيز نمي توان گفت مورد وثيقه حكم رهن را دارد زيرا درماده 771 قانون مدني در تعريف رهن آمده «رهن عقدي است كه به موجب آن مديون مالي را براي وثيقه به دائن مي دهد.» پس در مورد رهن بايد ديني محقق باشد. و در وثيقه هاي مصطلح هنوز محاكمه پايان نيافته ومحكوميت وثيقه گذار و مديون بودن او محرز نشده است . پس وثيقه را نمي توان رهن ناميد. بلكه تعهدي است كه بين متهم و دادگاه امضاء مي شود كه طبق آن بايد متهم در وقت مقرر در دادگاه حاضر شود و مالي را كه به آن وجه الالتزام گفته مي شود به دادگاه مي سپارد كه در صورت عدم حضور در وقت تعيين شده دادگاه حق ضبط آن را به نفع شاكي يا براي دولت دارد. پس قبل از فرا رسيدن آن وقت معين ديني بر عهده متهم نيست و تنهاقراردادي بين شخص او و دادگاه امضاء شده و اگر پيش از رسيدن آن موعد وثيقه گذار فوت نمايد حقي به مال او تعلق نگرفته و مال او به ورثه منتقل مي شود و ورثه طرف تعهد با دادگاه نيستند، پس نه عنوان رهن در اين مورد محقق است تا طبق ماده 779 عمل شود و نه مالي كه به ورثه انتقال يافته متعلق حق غير مي باشد و لذا بافوت وثيقه گذار يا كفيل مال آزاد مي شود و به ورثه انتقال مي يابد.